شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| هفدهمین کنفرانس بین‌المللی روابط‌عمومی ایران با محوریت «آینده‌ روابط‌عمومی: رهبری و کووید-19»، 12 اسفندماه 1399 در مرکز همایش‌های سازمان مدیریت صنعتی (سازمان مطالعات و بهره‌وری نیروی انسانی) هم‌اکنون در حال برگزاری است.

این کنفرانس توسط موسسه کارگزار روابط‌عمومی (KPRI) و با حمایت انجمن بین‌اللملی روابط‌عمومی (IPRA)، انجمن متخصصان روابط‌عمومی ‌ایران (IAPRS)، انجمن ‌جهانی کارگزاران مسلمان روابط‌عمومی (IMPRPA) و برخی دانشگاه‌های داخلی و خارجی و با مشارکت استادان، مدیران و کارشناسان خلاق و صاحب ایده در حوزه روابط‌عمومی برگزار می‌شود.

ارتباطات بحران و بیماری همه‌گیر کووید-19
دبلیو تیموتی کومز
محقق ارتباطات بحران - صاحب نظریه وضعیتی ارتباطات بحران (SCCT)

در موضوع ارتباطات بحران ما با ترکیبی از اطلاعات و ریسک مواجه هستیم که نمونه بارز آن را می‌توانیم در مورد ویروس کرونا مشاهده کنیم. علاوه بر این ما با موضوع ارتباطات دولتی ریسک و آنچه شرکت‌ها در این زمینه انجام می‌دهند روبرو هستیم و یک سری نتیجه‌گیری‌هایی که در این زمینه می‌تواند وجود داشته باشد که همگی آنها در دوران خاص کرونایی به حوزه روابط‌عمومی و ارتباطات به‌طور عام ارتباط پیدا می‌کنند.

اگر بخواهم خیلی خلاصه و مختصر صحبت کنم باید بگویم که در دوران بروز بحران ما با شرایط خاصی روبرو هستیم که همگی در چارچوب ارتباطات بحران قابل طبقه‌بندی هستند. واقعیت این است که این موضوعات در شرایط کنونی بسیار مهم و حیاتی هستند چرا که ویروس کرونا یک نوع خاص و متفاوت از بحران است.

کرونا یک بحران سلامت عمومی است. بحران‌های سلامت عمومی قادرند همه افراد و کل جامعه را تحت تاثیر قرار دهند و هیچ کس در جامعه نیست که از این بحران مصون و ایمن باشد و به همین دلیل هم هست که این نوع بحران‌ها خیلی ترسناک‌تر از سایر انواع بحران‌ها به نظر برسند حتی ترسناک‌تر از فاجعه‌های طبیعی و در چنین شرایطی است که شما بیش از هر چیز دیگری به ارتباطات نیاز دارید و در چنین شرایطی است که شبکه‌های تشکیل شده از روابط‌عمومی‌ها می‌توانند بسیار اهمیت پیدا کنند و ارتباطات و اطلاع‌رسانی درباره بحران‌های سلامت عمومی را سامان دهند.

در واقع، ارتباطات در زمان بحران به موضوعی محوری و کلیدی تبدیل می‌شود و عامل اصلی دسترسی و تحت تاثیر گذاشتن عموم مردم به حساب می‌آید.

یکی از راه‌های خوب برای فکر کردن در مورد پیام‌رسانی EPPM (الگوی فرایند موازی توسعه یافته) نام دارد که مخفف مدل پردازش موازی گسترده است. این مدل به ما می‌گوید که شما می‌توانید در موقعیت‌های بحرانی از جمله بحران سلامت عمومی که ما الان با آن دست به گریبان هستیم توصیه‌هایی را به مردم ارائه دهید و مردم هم در مقابل دست به قضاوت می‌زنند و قضاوت‌های آنها لزوما منطبق با آن توصیه‌هایی نیست که شما به آنها می‌دهید.

این قضاوت‌ها می‌توانند در دو گروه عمده طبقه‌بندی شوند: اول اینکه آنها توصیه‌ها و صحبت‌های شما را جدی می‌گیرند و با خود می‌گویند: "این موضوع آنقدر جدی هست که من به آن توجه کنم و حواسم را جمع کنم." اما واکنش دوم ممکن است واکنشی تردیدآمیز و حاکی از مشکوک بودن فرد نسبت به موضوع مطرح شده باشد. در این حالت فرد از خود می‌پرسد "اوکی، من از وجود این بحران باخبرم اما چرا باید نگران چیزی باشم که بعضی‌ها در چارچوب ارتباطات بحران و ریسک آن را بیان می‌کنند و نسبت به آن بزرگ‌نمایی می‌کنند؟"

خوب، همانطور که می‌بینید ما در اینجا با واکنشی روبرو هستیم که در آنها افراد دچار ترس و استرس می‌شوند و با خود می‌گویند: "وای، این خیلی خطرناکه و اوضاع خرابه و این برای من خیلی بده و ممکنه به من آسیب جدی برسه" پیامد چنین رویکردی این است که افراد موضوع را جدی می‌گیرند و به فکر انجام یک سری کارها و اقدامات حفاظتی می‌افتند.

در مورد بحران کرونا این اقدامات شامل مواردی مانند ماسک زدن، حفظ فاصله اجتماعی و رعایت الزامات بهداشتی است. بنابراین، در این حالت یک برنامه عمل وجود دارد که با استفاده از آن افراد به این اطمینان می‌رسند که اگر یک سری اقدامات را انجام دهند و یک سری چیزها را رعایت کنند در برابر ابتلا به بیماری کرونا محافظت خواهند شد.

در نتیجه چنین افرادی تمایلی ندارند که مثلا بپرسند چرا من باید ماسک بزنم؟ یا چرا باید فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت کنم؟ بعد دوم این کفایت و اطمینان خاطر، خودکفایتی و خودباوری است. کسی که به خودباوری و خودکفایتی در مورد توصیه‌های سلامت محوری که به او می‌شود می‌رسد هم به آنها اطمینان دارد و هم از خود می‌پرسد (04:00)" خوب، من در این مورد چه کارهایی می‌توانم انجام دهم؟آیا می‌توانم ماسک بزنم؟ آیا می‌توانم فاصله اجتماعی را رعایت کنم؟ آیا می‌توانم خودم را ایزوله کنم؟" و پیامد این سوالات است که آنها منتظر دریافت یک سری پیشنهادات و توصیه‌ها هستند.

پیامدهای بلندمدت "هنجارهای جدید" بر حرفه روابط‌عمومی
فیلیپ بورمانس
رئیس انجمن بین‌المللی روابط‌عمومی

هر کسی به شکلی تحت تاثیر همه‌گیری اخیر قرار گرفته است و برخی کشورها توانسته‌اند این بحران را به شکل بسیار خوبی مدیریت کنند. من اخیرا از ماموریتم از طرف سازمان بهداشت جهانی به آسیا بازگشته‌ام و در آنجا مشاهده کردم که برخی کشورهای آسیایی عملکرد فوق‌العاده‌ای در برخورد با همه‌گیری کووید-19 از خود نشان داده‌اند.

این کشورها توانسته‌اند پیامدهای منفی همه‌گیری را به میزان قابل توجهی کاهش دهند حال آنکه برخی دیگر از کشورها در اقصی نقاط جهان بیشتر نظاره‌گر تاثیرگذاری همه‌گیری و این ویروس ناشناخته بودند و شاهد آن بودند که این ویروس چگونه و تا چه حد بر نحوه کار کردن مردم تاثیرگذاشته است. یکی از مصادیق این تاثیرگذاری ویروس را می‌توان در همین‌جا که من با شما به صورت مجازی صحبت می‌کنم مشاهده نمود که باعث شده در برخی کشورها افراد به صورت صد‌درصد از راه دور با هم در ارتباط باشند.

علاوه بر این، همه‌گیری موجب شده تا فقط یک سری سازمان‌های سیال و چابک بتوانند مدل‌های کاری خود را با تغییر و تحولات به وجود آمده در صنعت روابط‌عمومی تطبیق دهند. همچنین ما شاهد این بوده‌ایم که در دوران همه‌گیری، افراد از روش‌های کاری ناهمگون و غیرهمسویی، چه در درون و چه بیرون از سازمان، برای پیشبرد اهداف کاری‌شان استفاده کردند.

ما همچنین شاهد افزایش اهمیت و جایگاه ارتباطات جهانی و محلی و ارتباطات جهان محلی بودیم که شاید در نگاه اول برای شما یک واژه عجیب و ناشناخته به نظر برسد اما چنین ارتباطاتی واقعیت دارند و در دوران همه‌گیری بر اهمیت آنها افزوده شده است چرا که در این دوره یک سری رهنمون‌ها و دستورالعمل‌های جهانی و فراگیر برای مقابله هر چه بهتر با این ویروس ناشناخته و نحوه برقراری ارتباطات بین سازمان‌ها در این زمینه گسترش پیدا کرد و دستورالعمل‌های مدیریتی و اجرایی متعددی در سطح جهان منتشر شد که بسیار حیاتی و کلیدی بودند و در این زمان، ما با ترکیبی از برنامه‌های ارتباطی جهانی و محلی مواجه بودیم که نه کاملا و صد‌درصد جهانی بودند و نه به طور کامل محلی...

کووید-19 و استراتژی‌های هوش مصنوعی در روابط‌عمومی
اسوتلانا استاوروا، رئیس سابق ایپرا

تحقیقات نشان داده که از چهار سال پیش تا الان تعداد وسایل ارتباطی متصل شده به اینترنت و در حال برقراری ارتباط بین انسان‌ها به بیش از ده برابر جمعیت زمین رسیده است. یعنی بیش از 75 میلیارد وسیله ارتباطی و این عدد خیلی بزرگی است و من معتقدم و امیدوارم شما هم با من موافق باشید که این وسایل پرشمار ما را در یک همه‌گیری اطلاعاتی قرار داده‌اند و این همه‌گیری اطلاعاتی به‌واسطه همه‌گیری کووید-19 سرعت و دامنه بیشتری پیدا کرده است.

باز هم معتقدم و امیدوارم شما هم با من هم نظر باشید که کووید-19 زندگی و جهان ما را زیر و رو کرده است و پس از همه‌گیری کووید-19 بود که ما مجبور شدیم به جای دیدار کردن همدیگر در کافی‌شاپ به‌صورت آنلاین با هم ملاقات کنیم و خانه‌های‌مان را به محل کار و مدرسه و سالن ورزشی تبدیل کنیم و یاد بگیریم که کارهای‌مان و تعاملات‌مان را با شیوه‌هایی کاملا جدید و نوآورانه انجام دهیم.

من در اواخر ماه مارس سال گذشته به آمار تکان دهنده‌ای دست پیدا کردم که نشان می‌داد که بازدیدها از گوگل در هر روز در سرتاسر جهان به بیش از 2 میلیارد دقیقه می‌رسد که برابر است با 3800 سال که واقعا عدد حیرت‌آوری است.

ما داریم در اینجا در مورد 75 میلیارد وسیله ارتباطی صحبت می‌کنیم عددی که تا سال 2035 پیش‌بینی می‌شود به یک تریلیون برسد. پس جای تعجب ندارد که در دنیای دیجیتال ما به‌شدت نیازمند آن باشیم که یاد بگیریم چگونه در چنین دنیای کاملا جدیدی زندگی کنیم و چگونه در آن با دیگران ارتباط برقرار نماییم.

اگر بخواهیم در مورد هوش مصنوعی صحبت کنیم باید بگوییم که دیجیتالی شدن شامل انواع تحولات تکنولوژیکی می‌شود در این میان، یادگیری ماشینی و الگوریتم‌ها به‌کمک مردم آمده‌اند و فعالیت‌های آنها را ساده‌تر کرده‌اند آن هم نه فقط در بخش تولید بلکه در بخش‌های دیگری همچون روابط‌عمومی.

ما امروزه با روبات خبرنگارانی سر وکار داریم که دیگر برای ما آن‌چنان شگفت‌انگیز نیستند. علاوه بر این، امروزه بسیاری از رسانه‌ها دارند از چت‌بوت‌ها و الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای جمع‌آوری گزارش‌های مربوط به سود و زیان اعلامی شرکت‌ها استفاده می‌کنند.

آنها از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای این کارها استفاده می‌کنند چون این کارها خیلی ساده و آسان هستند و اگر شما الگوریتم‌ها و چت‌بوت‌های خوبی در اختیار داشته باشید کارهایی مانند جمع‌آوری و مقایسه گزارش‌های مربوط به وضعیت مالی شرکت‌ها با سال‌های قبل به‌خوبی انجام می‌شوند و پس از آن نیز امکان تبدیل شدن خروجی این بررسی‌ها به متن و نوشتار نیز وجود دارد. این کارها به راحتی انجام می‌شود و این امکان را به گزارشگران می‌دهد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به نتایج مورد نیازشان دست یابند آن هم بدون هیچ خطایی چون که الگوریتم‌ها و ماشین‌ها هیچ‌گاه مرتکب اشتباهاتی نمی‌شوندکه انسان‌ها ممکن است داشته باشند.

امروزه شما می‌توانید به گزارش‌هایی را در روزنامه‌هایی مانند نیویورک تایمز یا گاردین پیدا کنید که به‌وسیله الگوریتم‌ها و ماشین‌ها تهیه شده‌اند. در اینجا به عنوان نمونه مقاله‌ای از روزنامه گاردین آمده است که تقریبا یک سال قبل و برای اولین بار توسط یک چت‌بوت و با کمک یادگیری ماشینی نوشته شده است (05:00) البته تکنولوژی هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی فقط برای این کار نیستند بلکه کاربردهای زیادی در تولید تصاویر و ویدیوهای جعلی که به‌شدت باورکردنی و واقعی به نظر می‌رسند نیز دارند. این موضوع از آنجا اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که ما در دوران همه‌گیری کووید-19 با حجم گسترده‌ای از خبرهای جعلی و اطلاعات نادرست درباره ویروس کرونا روبرو شدیم و همچنین با انواع تئوری‌های توطئه در این باره مواجه شدیم و با چیزهای مختلفی در ارتباط با خبرهای جعلی برخورد کردیم که برای خیلی‌ها این حجم گسترده از خبرهای جعلی و اطلاعات غلط شگفت‌آور بود و این نشانه‌ای بود از این واقعیت که تکنولوژی همان‌طور که می‌تواند چیزهای خوبی را به ارمغان بیاورد و خوبی‌ها را گسترش و سرعت دهد به همان اندازه می‌تواند به گسترش چیزهای بد هم کمک کند. به هر حال من معتقدم که خبر خوب در اینجا این است که ما امروزه در حال استفاده از تکنولوژی برای بهتر کردن کسب‌وکارمان و بخش‌های دیگر زندگی‌مان هستیم و می‌کوشیم تا تکنولوژی را برای انجام کارهای بهتر و بهتر کار کردن و رسیدن به اهداف‌مان و کشف حقیقت به خدمت بگیریم و این، حقیقت و واقعیت است که در اینجا به درد ما می‌خورد...

کووید-19 و مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها
دانیل سیلبرهورن
مشاور ارشد روابط‌عمومی در فلیشمن هیلارد

کرونا پیامدهای شگرف و گسترده‌ای به‌دنبال داشته است و بسیاری از قواعد بازی را تغییر داده است و این موضوع در مورد مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها هم صدق می‌کند. در کتاب "بزنگاه‌های تاریخ" به زمان‌ها و رویدادهایی اشاره شده است که تاثیرات تعیین کننده‌ای بر زندگی بشر در طول تاریخ داشته‌اند و تاریخ بشر را تعریف کرده‌اند.

سال 2020 و بحران کرونا به سه دلیل یکی از لحظات تاریخی برای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها محسوب می‌شود. اول اینکه در این بحران جهانی، شرکت‌های مسئولیت‌پذیر توانستند به شکل‌های گوناگون و خلاقانه صدای‌شان را به گوش مردم و جامعه برسانند و این یک اقدام ضروری و اجتناب‌ناپذیر بود و باعث شد تا توجه تمام بخش‌های جامعه به موضوع مسئولیت اجتماعی جلب شود و الان زمان مناسبی برای نشان دادن رقابت‌پذیری واقعی و درست است.

دوم اینکه در دوران همه‌گیری بیش از هر زمان دیگری در درون و بیرون سازمان‌ها و در ابعاد جهانی به موضوع مسئولیت اجتماعی پرداخته شد و در نتیجه بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها مجبور شدند تا نگاه و توجه بیشتر و دقیق‌تری به جامعه‌شان داشته باشند و این آزمون مهم برای CSR محسوب می‌شود.

سوم هم اینکه کرونا یک بار دیگر باعث شد تا جایگاه شرکت‌ها و سازمان‌های مسئولیت‌پذیر در قبال جامعه مستحکم‌تر گردد و در نتیجه شرکت‌های مسئولیت‌پذیر در دوران بعد از کرونا آینده روشن‌تری داشته باشند به‌طوری که مسئولیت‌پذیری اجتماعی بهتر و بیشتر به معنا وضعیت کاری و رقابتی بهتر خواهد بود. در واقع مسئولیت‌پذیرتر بودن شرکت‌ها در برابر جامعه یعنی توانایی بیشتر آنها برای مقابله با بحران‌ها در دوران پساکرونا.

همه‌گیری کووید-19، یک چالش جدی و یک لحظه تعیین کننده برای مسئولیت‌پذیری شرکت‌ها و سازمان‌ها بود چرا که آنچه یک شرکت امروز انجام می‌دهد دارای اثرات بسیار زیادی بر اعتبار و آبروی آن و کسب‌وکارش در آینده خواهد بود.

با این همه هستند شرکت‌هایی که بی‌توجه به اخلاقیات فقط در جستجوی کسب سود و منفعت غیراخلاقی هستند و در آنها وسوسه به‌دست آوردن نتایج و منافع کوتاه مدت باعث افتادن آنها در منجلاب سودجویی و بی‌مسئولیتی می‌شود. با این همه شاهد آن هستیم که خوشبختانه شرکت‌هایی وجود دارند که با جدیت تمام در برابر اقدامات غیراخلاقی مقاومت می‌کنند و اسیر وسوسه منفعت‌طلبی نمی‌شوند و همین شرکت‌ها هستند که به‌طور فعال در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکتی دست به عمل می‌زنند.

این همه‌گیری موجب شده تا پیوندی عمیق بین شرکت‌ها و سهامداران‌شان به‌وجود بیاید و همین مساله است که برای مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌ها سرنوشت‌ساز و تعیین کننده است. ما با شرکت‌های زیادی در گذشته مواجه بودیم که به‌طور کامل به مسئولیت‌های اجتماعی‌شان عمل کرده‌اند و همین مساله موجب شده تا جوی آکنده از اعتماد و خوشنامی در مورد این شرکت‌ها به‌وجود آید.

بر همین اساس هم هست که شرکت‌هایی که در طی بحران کنونی در زمینه مسئولیت‌پذیری اجتماعی‌شان فعال‌تر و موفق‌تر بوده‌اند در دوران پساکرونا بهتر و بیشتر خواهند توانست بر چالش‌های آینده غلبه کنند.

به هر حال، هنوز هم فاصله زیادی وجود دارد بین آنچه مردم از شرکت‌ها انتظار انجام آن را دارند و آنچه شرکت‌ها در عمل انجامش می‌دهند. یکی از دستاوردها و پیامدهای بحران همه‌گیری کووید-19 این بوده که نگاه‌ها و توجه عمومی جامعه به عملکرد شرکت‌ها در حوزه‌هایی مانند مسئولیت اجتماعی و همچنین مسایل اجتماعی و زیست محیطی و حاکمیتی در مقایسه با دوران قبل از ظهور کرونا بیشتر و دقیق‌تر شده است و باز هم باید گفت که به همین دلیل است که الان لحظه‌ای سرنوشت‌ساز و تعیین‌کننده برای مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شود.

مسئولیت جامعه حرفه‌ای روابط‌عمومی در مقابله با همه‌گیری کووید-19
پروفسور دین کراکبرگ، APRT، استاد PRSA در دانشگاه کالورینای شمالی، شارلوت آمریکا

هدف نهایی و غایی روابط‌عمومی عبارت است از حفاظت از مردم در برابر کووید-19 با رعایت اصل اعتماد و این اعتماد مفهومی است که فقط زمانی می‌تواند به‌وجود آید که بر پایه اعتبار و صحت شکل گرفته باشد و اعتبار و صحت هم بر ستون شفافیت استوار شده است.

والنتین و من هم بر این اعتقادیم که فعالان روابط‌عمومی می‌بایستی کانون اعتمادسازی برای سازمان‌ها باشد چه این سازمان‌ها دولت‌ها باشند، چه سازمان‌های جامعه مدنی و چه شرکت‌ها. با این حال، باید بر این موضوع تاکید کرد و هشدار داد که اعتماد تنها در صورتی به‌وجود می‌آید که تداوم داشته باشد و حفظ شود به‌طوری که اعتماد به یک سازمان زمانی ایجاد می‌شود عمل و رفتار آن سازمان به‌شکل معقولی قابل پیش‌بینی و مورد انتظار باشد و بر مبنای رفتار و ارتباطات گذشته آن سازمان یا عامل شکل گرفته باشد. متقابلا در صورت خیانت هیچ اعتمادی نمی‌تواند وجود داشته باشد.

باز هم والنتین و من چنین نتیجه‌گیری کرده‌ایم که فعالان روابط‌عمومی برای حفظ و ارتقای اعتماد و اطمینان پیدا کردن نسبت به‌وجود اعتماد می‌بایستی نه فقط به‌صورت استراتژیک و راهبردی بلکه به شکلی فرااستراتژیک فکر کنند.

در اینجا فرااستراتژیک یعنی اینکه هدف نهایی و غایی فعالان روابط‌عمومی باید یک چیز باشد و آن ایجاد اعتماد است که شرط لازم و در واقع مهم‌ترین چیز در روابط سازمان‌ها با عموم مردم و کلیت جامعه محسوب می‌شود. خوب می‌رسیم به اینکه فعالان حوزه روابط‌عمومی چه باید انجام دهند؟ اول از همه اینکه اگرچه خیلی سخت به نظر می‌رسد اما همه شما باید در مورد کووید-19 و انشعاب‌ها و گوناگونی‌های آن آگاه باشید و دانش‌تان را نسبت به این ویروس افزایش دهید و این کار را به‌خاطر دانش‌تان، به‌خاطر کشورتان و به‌خاطر جهان انجام دهید و هر روز سعی کنید تا چیزهای بیشتری در مورد این همه‌گیری یباموزید و بدانید.

علاوه بر این سعی کنید تا به دانش‌تان مشاوره های لازم را بدهید تا بتوانند تصمیمات درستی را در قبال همه‌گیری و برای مقابله درست با آن اتخاذ کنند و در نتیجه بتوانند راه حل های مناسبی را برای حل مشکل کووید-19 بیابند. درضمن بکوشید تا وارد فعالیت‌های داوطلبانه شوید و با سازمان‌هایی که به طور مستقیم در حال مبارزه با همه‌گیری هستند همکاری کنید و به یاد داشته باشید که این همه‌گیری یک مساله و معضل جهانی است و همه ما در قبال مبارزه با این مساله دینفع و مسئول هستیم و وظیفه همه ماست که به‌صورت داوطلبانه به مقابله با این ویروس برخیزیم.

حقیقت- چالش ارتباطات کوویدی
ریچارد لینینگ
رییس سابق انجمن بین‌المللی روابط‌عمومی

هنجارهای جدیدی که ما با آنها سر و کار داریم چیزهایی متفاوت خواهند بود البته نه فقط به خاطر وقوع همه‌گیری که اتفاق افتاده و بسیاری از الگوهای ارتباطی را دگرگون ساخته است و بر سرعت این تحولات در جوامع افزوده است و در حال تبدیل شدن به یک روند است.

تغییرات همیشه در ابتدا در درون جامعه اتفاق می‌افتد. البته در این تحول در جامعه، بعد از یک دوره دور هم جمع شدن و انسجام اولیه، روند جدایی ادامه پیدا خواهد کرد. تاکید اصلی در انقلاب بیداری بر اجتناب از رفتارها و اعمال گذشته است و به رسمیت شناختن و پذیرفتن این موضوع که رفتارهای گذشته بایستی تغییر یابند. امروز دیگر زمان آسیب دیدن و متاثر شدن از همه‌گیری گذشته است.

افراد همیشه برای پیدا کردن پاسخ سوالات‌شان به کسانی رجوع می‌کنند که مورد اعتمادشان هستند و اگر چنین افرادی وجود نداشته باشند آنها برای پیدا کردن پاسخ سوالات‌شان به سراغ دیگران خواهند رفت و همین مساله درها را به روی اطلاعات نادرست باز می‌کند و به دنبال این باز شدن درهاست که یک سری پیامدهای منفی به‌وجود خواهد آمد.

نکته دوم در اینجا این است که ما باید این تغییر را به‌خوبی بشناسیم و آن را بپذیریم و در ادامه فکری برای تقویت همبستگی اجتماعی‌مان بکنیم چرا که واقعیت این است که همبستگی اجتماعی در دوران همه‌گیری به‌شدت آسیب دیده و سقوط کرده است.

ما باید از انقلاب بیداری حمایت کنیم چون که همه ما به کنار گذاشتن الگوهای گذشته و طرحی نو در انداختن نیاز مبرم داریم و باید رفتارهای گذشته خود را تغییر دهیم و به‌جای رفتارهای بدمان در گذشته یک سری رفتارهای خوب را جایگزین کنیم تا احساس قربانی شدن و آسیب دیدن را در افراد از میان برداریم.

نکته سوم این‌که ما بایستی بدانیم که تخصص و متخصصان و رهبران بایستی همچنان منشا اثر باشند.

خلاصه کلام اینکه واکنش و پاسخ ما باید ترکیبی باشد از نشان دادن فهم، همدردی و اعتبار. نکته مهم و کلیدی در این میان این است که ما باید حقیقت را به‌طور کامل و بدون هیچ محدودیتی بیان کنیم و صدایی باشیم برای جهان.

کووید-19: درس‌هایی برای ارتباطات بحران
برنامه‌ریزی پیش‌بینی
ژاکلین پارسل
استاد دانشگاه - عضو هیات ایپرا و رئیس بخش انگلستان و ایرلند- مدیر اجرایی جاسبر الاینس لندن

ما باید یک برنامه مشخص داشته باشیم چرا که اگر ما از قبل برنامه‌ای برای پیش‌بینی و مقابله با بحران‌ها داشته باشیم قادر خواهیم بود تا در زمان وقوع بحران آن برنامه را مو به‌مو و به‌طور کامل دنبال کنیم.
یکی از ابعاد کلیدی روابط‌عمومی این است که بتواند چیزهایی را پیش‌بینی کند که نامشخص و ناشناخته هستند و علاوه بر آن برای همان چیزهای ناشناخته برنامه‌ریزی کند.

در اینجا شما باید از قدرت تصور و تخیل خود استفاده کنید و به آینده بنگرید و احتمالاتی را که ممکن است برای مشتریان‌تان، موکلین‌تان، کشورتان و یا حتی خانواده‌تان اتفاق بیفتند پیش‌بینی کنید و پس از آن در مورد نحوه برخورد با این احتمالات برنامه‌ریزی کنید و برنامه‌های پشتیبان مربوط به آن را نیز طراحی کنید.

اما سوال اصلی اینجاست که ما برای بهتر شدن چه باید کنیم که پاسخ آن می‌تواند این باشد: اقدام جدی و گام برداشتن برای برنامه‌ریزی پیش‌بینی.

به‌طور کلی، برای برنامه‌ریزی پیش‌بینی شما باید بتوانید با تسهیل‌گران بین‌المللی و ماهر کار کنید که برای شرکت یا سازمان شما ناشناخته هستند و این یک فاکتور بسیار مهم است چرا که در این حالت آنها هدفمندتر عمل خواهند کرد. چرا که شما را به‌خوبی نمی‌شناسند و به‌همین دلیل هم هست که می‌توانند با ذهنی بازتر و بدون پیش‌قضاوت‌های معمول اقدام به پیش‌بینی آنچه ممکن است برای شما اتفاق بیفتد خواهند کرد.

این تسهیل‌گران باید دارای ذهنیتی بین‌المللی و جهانی و رقابتی باشند و هم از نظر تئوری قوی باشند و هم از نظر عملی و کاربردی. آنها همچنین باید در زمینه یادگیری عمیق خیلی خوب و کامل باشند به‌طوری که باید بتوانند یک دوره آموزشی پنج روزه را در زمینه برنامه‌ریزیی بر اساس ندانسته‌ها و یا برنامه‌ریزی پیش‌بینی برگزار کنند و پس از آن نیز یک سری پیشنهادات و یافته‌های برآمده از این دوره را در اختیار شما قرار دهند و این کار باید چهار بار در طول سال انجام شوند.

اینها فقط تعدادی از سوالاتی هستند که بایستی در زمینه برنامه‌ریزی پیش‌بینی پرسیده شوند:
اگر فلان اتفاق بیفتد، چه خواهد شد؟ در این صورت ما چه خواهیم کرد؟
ما چگونه خود را با شرایط جدید مطابقت خواهیم داد؟ ما چه خواهیم گفت؟
و چه انتخاب‌هایی خواهیم کرد؟ و چرا ما آن انتخاب‌ها را انجام می‌دهیم اما چیزهایی دیگر را انتخاب نمی‌کنیم؟
ما یک سری حرف‌ها را چگونه خواهیم زد؟ چگونه می‌توانیم به سرعت خودمان را با وضعیت پیش‌آمده تطبیق دهیم؟
و اینکه ما چه موقع برای برنامه پیش‌بینی آماده خواهیم بود؟
ما چطور می‌توانیم زندگی‌ها را نجات دهیم و آبرو و اعتبارمان را حفظ کنیم؟
و چگونه می‌توانیم اشتباهات و خطاهای‌مان را سریعا جبران کنیم؟
اینها فقط بخشی از 150 سوالی است که ما می‌توانیم در اینجا مطرح کنیم که به‌شکلی سیستماتیک باید پرسیده شوند و برای برنامه‌ریزی پیش‌بینی بایستی با دقت به آنها پاسخ داده شود و سوال اصلی من از خیلی‌ها این است که آیا شما قبل از همه‌گیری کووید-19 اصلا برنامه‌ریزی پیش‌بینی داشته‌اید؟

من باید به شما بگویم که متاسفانه هیچ کس به این سوال پاسخ مثبت نداده است و این یک تراژدی تلخ و فاجعه‌آمیز است.

کووید-19، کسب‌وکارها چگونه بحران را کنترل می‌کنند
پروفسور سعید خزائی
رییس انجمن آینده‌نگری ایران

جهان معاصر را می توان عصر ناپایداری‌های پیاپی، آشوبناکی و عدم قطعیت نامید.

شاید پاندمی کوید-19 نقطه آغازین دورانی باشد که در آن ناپایداری، عدم قطعیت، پیچیدگی و ابهام اساسی‌ترین ویژگی‌های ساختاری محیط سازمان و کسب‌وکار باشد. تغییرات اقلیمی، شیوع بیماری‌های مهلک جهانگیر، تغییرات گسلنده فناوری و دوره‌های پیاپی تورم و رکود فضای مدیریت بنگاه، سازمان و کسب‌وکار را به‌شدت متاثر ساخته است.

در دوران تغییرات زیست بوم سازمان و کسب‌وکار دشواری اصلی سرشت بحران‌ها و آشوبناکی آن نیست، بلکه تلاش برای هم‌زیستی یا چیرگی بر این بحران‌ها با بهره‌گیری در روش‌ها و رویکردهای سنتی است.
سازمان‌ها و کسب‌وکار ها نیازمند روش‌های نوآیندی هستند که در پرتو آن بتوانند به شیوه‌ای شتابان و کارآمد در راه شناسایی پیشران‌های تغییر بکوشند و از سوی دیگر با توسل به ابزارها و تکنیک‌های نوین برای بقا و توسعه خود، اقدام کنند.

دستیابی به این قابلیت‌های توانمندساز نیازمند درک پیش‌دستانه تحولات، برآورد پیامدهای تغییر، سازگاری و خلق آینده مطلوب است.

روش‌هایی مانند ًنشانک‌های ضعیف ً کلید ورود به دنیای کشف پیش هنگام آینده است. مدیران و کارشناسان در این دوره نیازمند بهره‌گیری از روش‌های ًحل مساله ً و ًآینده‌نگاری کسب‌وکار ً هستند.

در این مجال خواهیم کوشید تا مهارت‌های ضروری برای بقا و توسعه در عصر ناپایداری را مرور کرده و شیوه‌های نگرش به دنیای نوشونده را در بوته نقد و آزمون قرار دهیم.

مقابله با نشر اطلاعات نادرست کووید-19
راهکارهایی برای روابط عمومی‌ها و کاربران رسانه‌ها اجتماعی
حسین امامی
عضو هیات مدیره انجمن متخصصان روابط‌عمومی و
مدرس دانشگاه و مشاور روابط‌عمومی و رسانه‌های اجتماعی

اینفودمی، اصطلاحی است که برای اطلاعات نادرست همه‌گیری ویروس کووید-19 به‌کار می‌برند. اطلاعاتی غلط و گمراه کننده که به سرعت در رسانه‌های اجتماعی گسترش می‌یابد. می‌توان وظایف متعددی را برای مقابله با اینفودمی و نشر اطلاعات نادرست کووید-19 در نظر گرفت. از دولت‌ها و مالکان رسانه‌های اجتماعی گرفته تا ارتقای سواد رسانه‌ای کاربران این رسانه‌ها و مردم.

در این مقاله تمرکز اصلی بر روابط‌عمومی‌ها و کاربران رسانه‌های اجتماعی است و تکنیک‌ها و راهکارهای لازم برای مقابله با نشر اطلاعات نادرست ارائه می‌شود. گرچه انتظار از جامعه روابط‌عمومی، گسترش مسئولیت‌پذیری آنها در مبارزه با اینفودمی کروناست ولی باید اذعان داشت که مبارزه با اطلاعات نادرست یک مسئولیت همگانی است.

در این سخنرانی بیان می‌شود چگونه کاربران رسانه‌های اجتماعی می‌توانند به مخاطبان خود کمک کنند که کدام اطلاعات واقعی و کدام‌یک جعلی است.

همچنین روابط‌عمومی‌ها چگونه و به‌سادگی می‌توانند در داخل سازمان، کارکنان خود را در برابر اطلاعات نادرست ایمن سازند و از طریق به‌کارگیری فناوری‌های نوین ارتباطی به ارتقای سواد سلامت آنها، خانواده‌های‌شان و نهایتا در جامعه کمک کنند.

بررسی تاثیرات مثبت و منفی کرونا در فضای مجازی ایران
حمید ضیایی‌پرور، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی

از زمان شروع رسمی ورود کرونا به ایران یعنی 30 بهمن 1398 که خبر رسمی فوت دو بیمار بر اثر ابتلا به ویروس کرونا در قم منتشر شد تا کنون که حدود یک سال از شیوع این ویروس مرگ‌بار در ایران می‌گذرد، بستر فضای مجازی کشور شاهد فراز و نشیب‌های متعددی بوده است. به‌گونه‌ای که می‌توان گفت رویکرد مردم و دولت به این فضا، بیشتر از گذشته و به نحو چشمگیری افزایش داشته است.

طی این مدت، وابستگی ایرانی‌ها و به تبع آن سازمان‌ها، دستگاه‌ها و دانشگاه‌های ایران به فضای مجازی نیز عمیق و وسیع‌تر شد. به‌گونه‌ای که مثلا سیستم آموزش وپرورش کشور وابسته به پلتفرمی اجتماعی به نام شاد بر بستر تلفن همراه شد و دانشگاه‌های راهی جز تداوم آموزش‌ها به صورت آنلاین با سیستم‌های نرم افزاری نیافتند.

در مجموع این ویروس باعث شده تا تاثیرات منفی و مثبت فراوانی بر وضعیت فضای مجازی ایران و تجربه زیست اجتماعی مردم ایران در این فضا داشته باشد.

برخی تاثیرات مثبت کرونا بر وضعیت فضای مجازی ایران عبارتند از: تقویت راه‌کار دورکاری از طریق فضای مجازی در دولت و دستگاه‌های دولتی و شرکت‌های بخش خصوصی، ایجاد زمینه قوی برای همکاری نیروهای متخصص با شرکت‌ها و پروژه‌های بین‌المللی، توجه بیشتر دولت به پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های داخلی، ایجاد مشاغل متعدد ناشی از توسعه دورکاری از طریق ویدئو کنفرانس (کسب‌وکارهای مرتبط با موبایل و کامپیوتر و دوربین و فروش پهنای باند)، استفاده و توسعه حداکثری پلتفرم‌های VOD، توجه به سامانه‌های آموزش از راه دور در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی از مدرسه تا دانشگاه، تقویت فعالیت سامانه‌های فروش دیجیتال کتاب در کشور، ارایه خدمات آنلاین و تورهای مجازی توسط نمایشگاه‌ها، اماکن میراثی و تاریخی و فرهنگی و گردشگری، ایجاد سبک زندگی جدید اجتماعی مبتنی بر فناوری‌های اطلاعاتی.

برخی تاثیرات منفی کرونا بر وضعیت فضای مجازی ایران عبارتند از: وابستگی شدیدتر کاربران ایرانی به پلتفرم‌ها و پیام‌رسان‌های خارجی، تحمیل هزینه‌های مضاعف به‌خاطر فیلتر بودن پیام‌رسان‌ها و رسانه‌های اجتماعی اصلی جهانی در ایران، توسعه اخبار جعلی از طریق فضای مجازی، نبود پیوست رسانه‌ای کرونا، ضعف سامانه‌های ملی مرتبط با کرونا در بستر فضای مجازی، ضعف عملکرد کمیته اطلاع‌رسانی ستاد کرونا در فضای مجازی.

مسئولیت اجتماعی روابط عمومی در عصر کرونا
(راهبردها و کاربردها)
احمد یحیایی ایله ای (مدرس و مشاور روابط عمومی)

آسیب شناسی مسئولیت اجتماعی در ایران نشان می دهد که مسئولیت اجتماعی تاکنون به عنوان امری اولویت دار، برنامه محور و فراگیر مورد توجه قرار نگرفته است. زیرا راهبردها و کاربردهای مسئولیت اجتماعی به درستی آموزش داده نشده است و درک درست و دقیقی از آن در بین مدیران و کارگزاران اجرایی آن به وجود نیامده است.

خوشبختانه طی سالهای اخیر یکی از اتفاقات درست و دقیق در این حوزه واگذاری مدیریت مسئولیت اجتماعی به ادارات روابط عمومی است که امکان استقرار نظام یکپارچه مدیریت مسئولیت اجتماعی را میسر می سازد. البته بایستی اذعان شود که این مهم به درک مدیران روابط عمومی از نقش مسئولیت اجتماعی به عنوان زیربنای خوشنامی سازمانی بستگی دارد.

روابط عمومی ها بایستی آگاهی داشته باشند که مسئولیت اجتماعی تنها یک مسئولیت شرکتی نیست بلکه یک نظام یکپارچه است که مسئولیت فردی (تک تک کارکنان)، مسئولیت بخشی (تک تک واحدهای اداری) و مسئولیت شرکت در قبال جامعه را شامل می شود و لذا موفقیت مسئولیت اجتماعی نیازمند همگرایی و همسویی مجموعه سازمان است.

اولین قدم در نظام یکپارچه مدیریت مسئولیت اجتماعی، آسیب شناسی این مهم و شناسایی و طراحی راهبردهای نظام یکپارچه مدیریت مسئولیت اجتماعی در سازمان است. تا بتوان بر اساس آن کاربردهای واقعی مسئولیت اجتماعی را در جامعه استقرار داد.

در این مقاله ابتدا آسیب شناسی مسئولیت اجتماعی در ایران بررسی می شود و بر مبنای آن راهبردهای کلان برای مدیریت یکپارچه مسئولیت اجتماعی (با اولویت بحران کرونا) ارایه می گردد و در ادامه آن مجموعه راهکارها و اقدامات اصلاحی برای روابط عمومی ها در زمینه نقش آفرینی مسئولیت اجتماعی در عصر کرونا پیشنهاد می شود.

همچنین پیشنهاداتی ارایه خواهد شد که چگونه روابط عمومی در حوزه رسانه های اجتماعی می تواند مسئولیت اجتماعی را جایگزین بی تفاوتی اجتماعی کند.

فرصت‌ها و تهدیدهای ارتباطی کرونا با نگاهی به ارتباطات تصویری
مریم سلیمی
پژوهشگر حوزه‌های ارتباطی و تصویری

ارتباطات، به عنوان یکی از مهمترین، بنیادی‌ترین و گسترده‌ترین عرصه‌های زندگی فردی و اجتماعی، در پی پاندومی کووید-19، دستخوش تغییرات و تحولات فراگیر اجباری و ناخواسته‌ای شده که برخی تهدیدکننده و بعضی فرصت سازند. متأثر از این شرایط، در مورد فلسفه و شیوه‌های تثبیت شده ارتباطات درون فردی، میان فردی، اجتماعی و سازمانی و همچنین، ابزارهای ارتباطی تردیدهایی کم و بیش جدی به وجود آمده و در عمل برخی ابعاد ارتباطی محدود شده‌اند و بعضی رونق یافته‌اند.

مرور و بررسی سطوح متنوع تأثیر متقابل کرونا و ارتباطات این امکان را در اختیار افراد، گروه‌ها و اجتماعات، شرکت‌ها و سازمان‌های تجاری و غیر تجاری و رسانه‌ها و روابط‌عمومی‌ها قرار داده و می‌دهد تا به بینشی وسیع‌تر از وضعیت ارتباطی کنونی خود رسیده و بتوانند بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، با درصد اطمینان بالاتری، نسبت به تدوین راهبردهای ارتباطی و به‌کارگیری تاکتیک‌های ارتباطی اقدام کنند. با توجه به این که ارتباطات تصویری، بخشی گسترده و پرکاربرد در کلیه سطوح ارتباطات به شمار می‌آید، در این مجال، به تأثیرات متقابل کرونا و ارتباطات تصویری نیز اشاره خواهد شد.

درک اهمیت ارتباطات تصویری و ابزارهای موثر در این خصوص می‌تواند یاریگر روابط‌عمومی‌ها برای جلب نظر و توجه انواع مخاطبان آنها و تلاش برای تأثیرگذاری و ارتقای کیفیت ارتباطی و تعاملی با آنها در مسیر تحقق اهداف سازمانی‌شان باشد. باید به خاطر داشت آنچه روابط‌عمومی‌ها ناشی از تجربه و خاطره تعامل مخاطبان با سازمان خود به خصوص در شرایط خاص و بحرانی رقم می‌زنند می‌تواند در تصمیمات فعلی و آتی مخاطبان و مشتریان برای تعامل یا عدم تعامل و ارتباط با سازمان موثر باشد.